สมบัติ บุญงามอนงค์ : ฝ่าฝืนคำสั่งรายงานตัว คสช.

ประเด็นแรก ขณะที่ คสช. ออกประกาศและคำสั่งให้จำเลยไปรายงานตัวนั้น การยึดอำนาจของ คสช.ยังไม่สำเร็จ และ คสช. ยังไม่เป็นรัฏฐาธิปัตย์ จึงไม่มีอำนาจในการออกคำสั่งหรือประกาศใดๆ และการไม่ไปรายงานตัวของจำเลยนั้นการเป็นการใช้สิทธิตามรัฐธรรมนูญ ฉบับปี 2550  มาตรา 69 "บุคคลย่อมมีสิทธิต่อต้านโดยสันติวิธีซึ่งการกระทำใดๆ ที่เป็นไปเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจในการปกครองประเทศโดยวิธีการซึ่งมิได้เป็นไปตามวิถีทางที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนี้" และ มาตรา 70 "บุคคลมีหน้าที่พิทักษ์รักษาไว้ซึ่งชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และการปกครองระบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขตามรัฐธรรมนูญนี้" เห็นว่า 

 

หลังยึดอำนาจการปกครอง คณะรักษาความสงบแห่งชาติประกาศให้รัฐธรรมนูญฉบับพ.ศ. 2550 ยกเว้นหมวดพระมหากษัตริย์สิ้นสุดลง ประกาศให้จำเลยและบุคคลอื่นๆเข้ารายงานตัว รวมทั้งออกคำสั่งที่เป็นการใช้อำนาจบริหารเช่น คำสั่งที่ 7 และ 9/2557 เรื่องการแต่งตั้งให้ข้าราชการปฏิบัติหน้าที่และให้รักษาราชการแทน การออกคำสั่งดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าคสช.สามารถยึดอำนาจได้สำเร็จแล้วเพราะหากยังยึดอำนาจไม่สำเร็จคสช.ย่อมไม่อาจออกคำสั่งใช้อำนาจบริหารเช่นนั้นได้ ส่วนที่จำเลยฎีกาว่าบุคคลย่อมมีสิทธิต่อต้านโดยสันติวิธีซึ่งการกระทำเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจโดยไม่ได้เป็นไปตามวิถีทางแห่งรัฐธรรมนูญฉบับปี 2550 เห็นว่ารัฐธรรมนูญปี 2550 ยกเว้นหมวดพระมหากษัตริย์ได้ถูกยกเลิกไปแล้ว จำเลยจึงไม่อาจอ้างสิทธิได้อีก 

 

ประเด็นต่อมาที่จำเลยฎีกาทำนองว่า การยึดอำนาจของคสช.จะสำเร็จหรือไม่ ต้องพิจารณาจากข้อเท็จจริงว่ามีการต่อต้านจากประชาชนหรือไม่ หน่วยงานของรัฐปฏิบัติตามคำสั่งของผู้ยึดอำนาจหรือไม่ และมีพระบรมราชโองการรับรองฐานะจากพระมหากษัตริย์หรือไม่ เห็นว่า

ในทางพิจารณาไม่เห็นว่ามีการต่อต้านจากประชาชนจนผู้ยึดอำนาจบริหารประเทศไม่ได้ และที่จำเลยอ้างว่าการยึดอำนาจยังไม่สำเร็จเพราะยังไม่มีพระบรมราชโองการรับรองจากพระมหากษัตริย์ก็เป็นเพียงความเข้าใจของจำเลยเองไม่ได้กฎเกณฑ์ดังกล่าว

 

ประเด็นต่อมาที่จำเลยฎีกาว่าการไม่ไปรายงานตัวตามคำสั่งคสช.ฉบับที่ 3/2557 ในวันที่ี 23 พฤษภาคม 2557 เวลา 10.00 น. เกิดขึ้นและสำเร็จไปแล้ว การที่ประกาศคสช. (เฉพาะ) ที่ 25/2557 กำหนดให้จำเลยไปรายงานตัวในวันที่ 24 พฤษภาคม 2557 ในเวลา 16.00 น. หากฝ่าฝืนมีโทษจำคุกไม่เกินสองปี นั้นไม่ชอบเพราะเป็นการมุ่งกำหนดโทษจำเลยย้อนหลังนั้นเห็นว่า

โจทก์ไม่ได้ฟ้องจำเลยตามคำสั่งหัวหน้าคสช.ฉบับ 3/2557 แต่ฟ้องตามประกาศคสช. (เฉพาะ) ที่ 25/2557 จากการที่จำเลยไม่ได้เข้ารายงานตัวในวันที่ 24 พฤษภาคม 2557 กรณีจึงไม่ถือเป็นการกำหนดโทษย้อนหลังตามที่จำเลยกล่าวอ้าง

 

อย่างไรก็ตามเห็นควรให้แก้คำพิพากษาบางส่วน ที่ศาลอุทธรณ์พิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตามประกาศคสช.ที่ 29/2557 ด้วยนั้น เห็นว่าประกาศฉบับดังกล่าวมีเจตนากำหนดโทษกับบุคคลที่ไม่เข้ารายงานตัวตามคำสั่งฉบับที่ 5 และุ 6/2557 ไม่ได้มีเจตนาจะดำเนินคดีกับจำเลยซึ่งมีชื่ออยู่ในคำสั่งฉบับที่ 3/2557 จำเลยจึงไม่มีความผิดตามประกาศฉบับนี้ 

 

ประเด็นสุดท้ายที่จำเลยอ้างว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องจำเลยในความผิดฐานไม่ปฏิบัติตามคำสั่งเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 368 เพราะพนักงานสอบสวนไม่ได้แจ้งข้อกล่าวหาดังกล่าวกับจำเลย เห็นว่า

พนักงานสอบสวนได้แจ้งข้อเท็จจริงเรื่องการยึดอำนาจและการเรียกบุคคลมารายงานตัวตามคำสั่งของ คสช.กับจำเลยแล้ว ประกอบกับประมวลกฎหมายอาญามาตรา 368 วรรคหนึ่งบัญญัติว่า "ผู้ใดทราบคำสั่งของเจ้าพนักงานซึ่งสั่งการตามอำนาจที่มีกฎหมายบัญญัติให้ไว้ ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งนั้นโดยไม่มีเหตุหรือข้อแก้ตัวอันสมควร ต้องระวางโทษ…"  ดังนั้นแม้พนักงานสอบสวนจะไม่ได้ระบุชัดเจนว่าเป็นการแจ้งข้อกล่าวหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 368 วรรคหนึ่ง ก็ถือว่าเป็นการแจ้งข้อกล่าวหาตามกฎหมายแล้ว โจทก์จึงมีอำนาจฟ้องจำเลยในข้อหาดังกล่าว 

 

ฎีกาของจำเลยทุกข้อฟังไม่ขึ้น พิพากษาแก้เป็นไม่ปรับบทลงโทษจำเลยตามประกาศฉบับที่ 29/2557 นอกจากที่แก้ให้เป็นไปตามคำพิพากษาศาลอุาทธรณ์ ให้ลงโทษจำคุกจำเลยเป็นเวลาสองเดือน ปรับเป็นเงิน 3000 บาท โทษจำคุกให้รอการลงโทษไว้หนึ่งปี