นาน วิน: ฟาร์มไก่ฟ้องแรงงานพม่า จากการเผยแพร่เรื่องถูกละเมิดสิทธิ

8 ตุลาคม 2561

บริษัท ธรรมเกษตร เป็นโจทก์ยื่นฟ้องคดีต่อนาน วิน ในความผิดฐานหมิ่นประมาทโดยการโฆษณา ตามมาตรา 326, 328 จากการร่วมแถลงข่าวที่สมาคมนักข่าวต่างประเทศแห่งประเทศไทย (FCCT) และแชร์คลิปงานแถลงข่าวบนเฟซบุ๊กของตัวเอง และการให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับสภาพการจ้างงานในคลิปวีดิโอความยาว 107 วินาทีที่ผลิตขึ้นเพื่อรณรงค์ให้ยกเลิกการดำเนินคดีฐานหมิ่นประมาทต่อคนงานทั้ง 14 คน และส่งหมายเรียกไปยังนานวินว่า ศาลจะนัดไต่สวนมูลฟ้องในวันที่ 21 ธันวาคม 2561

3 ธันวาคม 2561

สำนักงานฎหมายเอ็นเอสพี ซึ่งเป็นทนายความให้กับจำเลย โพสต์เฟซบุ๊กรายงานว่า ตามที่ศาลอาญานัดไต่สวนมูลฟ้องในวันนี้ เนื่องจากทนายความจำเลยเพิ่งได้รับแต่งตั้งเป็นทนายความในวันนี้ ประกอบกับคดีมีรายละเอียดที่จะต้องศึกษาจำนวนมาก ทนายจำเลยจึงแถลงศาลขอเลื่อนคดีไป 1 นัด คู่ความไม่คัดค้าน ศาลอนุญาตให้เลื่อนการไต่สวนมูลฟ้องในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2562 เวลา 09:00 น.

4 กุมภาพันธ์ 2562

ศาลนัดไต่สวนมูลฟ้อง โดยฝ่ายโจทก์มีพยาน คือ ชาญชัย เพิ่มผล ผู้รับมอบอำนาจจากโจทก์ มาเบิกความเพียงปากเดียว เมื่อเบิกความต่อศาลเสร็จแล้ว ศาลนัดให้มาฟังคำสั่งว่า จะรับฟ้องคดีนี้หรือไม่ในวันที่ 8 มีนาคม 2562

8 มีนาคม 2562

ศาลอาญามีคำสั่งรับคำฟ้องของโจทก์ไว้พิจารณา โดยให้เหตุพอสรุปได้ว่า จำเลยกล่าวให้สัมภาษณ์ผ่านทางเว็บไซต์เฟซบุ๊กของตนเองโดยเผยแพร่ข้อมูลการถ่ายทอดสดบทสนทนาระหว่างการประชุมฟอร์ติฟายไรท์ (Fortify Rights) ผู้ดำเนินรายการใช้ภาษาอังกฤษในการสัมภาษณ์โดยให้จำเลยเป็นผู้อภิปรายในฐานะแรงงานอพยพชาวเมียนมาร์

จำเลยให้สัมภาษณ์เป็นภาษาพม่าซึ่งแปลเป็นภาษาไทยได้ว่า ผมได้มาทำงานที่ฟาร์มไก่แห่งหนึ่งในจังหวัดลพบุรี ซึ่งหมายถึงโจทก์ ผมทำงานวันละ 20 ชม. เข้างาน 7 โมงเช้า ทำงานถึง 5 โมงเย็น และเข้างานอีกทีตอนหนึ่งทุ่ม และเลิกงานตอนตีห้าอีกวัน และทำงานโดยไม่มีวันหยุด ทำงานประมาณ 60-65 วัน ได้พักประมาณ 3 วัน นอกจากนั้น พาสปอร์ต เอกสารสำคัญต่างๆ ของพวกผมก็ถูกยึดไปทั้งหมด หลังจากทางเครือข่ายเพื่อสิทธิแรงงานมาช่วย ทางเครือข่ายโพสต์เรื่องของพวกผมทางเฟซบุ๊ก นายจ้างกล่าวหาพวกผมไปกดไลค์และแชร์ต่อ โจทก์บอกว่า พวกผมไม่มีสิทธิไปทำเช่นนั้น หากพวกผมทำอีกจะถูกจำคุก 7 ปี แล้วให้พวกผมลงลายมือชื่อเป็นคำมั่นสัญญาไว้ด้วย แต่นายจ้างกลับโกหกและกล่าวหมิ่นประมาท ถูกดำเนินคดีแบบนี้ พวกผมจะกลับบ้าน กลับประเทศก็ไม่ได้ เจอปัญหาอีกมากมาย

แต่ปรากฏจากคำเบิกความของ กิ่งดาว สีสาวแห เจ้าพนักงานตรวจสอบแรงงานที่เบิกความในคดีอื่นว่า อธิบดีกรมสวัสดิการคุ้มครองแรงงานได้แถลงต่อสื่อมวลชนว่า การกระทำของโจทก์ไม่เข้าข่ายเป็นการค้ามนุษย์ ไม่มีการยึดพาสปอร์ต และไม่ได้ให้ลูกจ้างทำงานเกินไป นอกจากนี้คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติได้วินิจฉัยไว้ตอนหนึ่งว่า เนื่องจากระบบเลี้ยงไก่ของโจทก์เป็นระบบอัตโนมัติทั้งหมด ซึ่งรวมไปถึงระบบเปิดปิดไฟให้ความสว่างอัตโนมัติภายในโรงเรือนที่ต้องทำตามมาตรฐานที่คู่ค้าสหภาพยุโรปได้กำหนดไว้ โดยแต่ละวันจะต้องให้ไก่มีเวลาพักช่วงกลางคืน 8 ชม. ฉะนั้นในเวลาดังกล่าวจำเลยไม่สามารถเข้าทำงานได้

อีกประเด็นที่จำเลยกล่าวหาว่าถูกจำกัดสิทธิเสรีภาพในการเดินทาง และโจทก์ยึดเอกสารประจำตัวของจำเลยกับพวก ข้อเท็จจริงปรากฏว่า จำเลยมีการเดินทางเข้าออกราชอาณาจักรหลายครั้ง และมีสมุดเงินเชื่อร้านค้าที่ตั้งอยู่รอบๆ ฟาร์มของโจทก์ด้วย คณะกรรมสิทธิมนุษยชนแห่งชาติจึงมีความเห็นว่า โจทก์มิได้จัดให้จำเลยทำล่วงเวลา และไม่ปรากฏว่ามีการกระทำที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนในเรื่องนี้

อีกทั้งจำเลยกับพวกให้การต่อพนักงานสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานตอนหนึ่งว่า นายจ้างกำหนดให้ ทั้ง 14 คนทำงานสัปดาห์ละ 7 วัน ไม่มีวันหยุดประจำสัปดาห์ เวลาทำงานเริ่ม 7.00 ถึง 17.00 น. เวลาพัก 12.00 ถึง 13.00 น. หลังจากนั้นจะให้ลูกจ้างเข้าไปทำงานอีกครั้งเวลา 19.00 นาฬิกา และลูกจ้างได้นอนพักเวลา 22.00 นาฬิกา ถึง 3.00 น. โดยไม่มีการทำงานในเวลาดังกล่าวตามบันทึกถ้อยคำกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน

เห็นได้ว่าคำสัมภาษณ์ของจำเลยขัดต่อความจริง การกระทำของจำเลยทำให้โจทก์ได้รับความเสียหายถูกดูหมิ่นถูกเกลียดชัง คดีของโจทก์จึงมีมูล

ศาลสั่งนัดพร้อม สอบคำให้การในคดีนี้วันที่ 24 พฤษภาคม 2562 โดยก่อนถึงวันดังกล่าว จำเลยต้องหาหลักทรัพย์มาวางต่อศาล เพื่อจะได้ไม่ต้องถูกควบคุมตัวระหว่างการพิจารณาคดี

15 พฤษภาคม 2562

นาน วิน ต้องเดินทางจากที่อยู่ในจ.สมุทรสาครมาศาลอาญา ถ.รัชดาภิเษก พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่จากเครือข่ายเพื่อสิทธิแรงงานข้ามชาติ เพื่อมารายงานตัวและยื่นคำร้องขอประกันตัวก่อนการพิจารณาคดีนี้จะเริ่มขึ้น ศาลสั่งอนุญาตให้ประกันตัวโดยต้องวางหลักทรัพย์เป็นเงิน 100,000 บาท

24 พฤษภาคม 2562

วันนี้ศาลนัดทั้ง นาน วิน และสุธารี มาศาลพร้อมกันแต่นัดแยกกันเป็นคนละห้องและคนละคดี นาน วิน ต้องไปที่ห้องพิจารณาคดี 903 ส่วนสุธารี ต้องไปที่ห้องพิจารณาคดี 812 โดยมีผู้สังเกตการณ์จากองค์กรสิทธิมนุษยชนกว่า 20 คน ตัวแทนสำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชน (OHCHR) รวมทั้งตัวแทนจากสถานทูตเยอรมนี สถานทูตสวีเดน และสถานทูตลักเซมเบิร์ก และสถานทูตสหภาพยุโรป มาสังเกตการณ์ด้วย ซึ่งผู้สังเกตการณ์ต่างก็แยกกันไปทั้งสองห้อง

ที่ห้องพิจารณาคดี 903 ชาญชัย เพิ่มผล ผู้รับมอบอำนาจโจทก์ ทนายความโจทก์ ทนายความจำเลย จำเลย เจ้าหน้าที่ล่ามจากเครือข่ายเพื่อสิทธิแรงงานข้ามชาติ มาถึงศาลในนัดประชุมคดีตรวจพยานหลักฐาน แต่เมื่อก่อนเริ่มพิจารณาคดีชาญชัย เดินย้ายไปห้องพิจารณาคดีที่ 812

เมื่อศาลขึ้นบัลลังก์ ศาลถามว่า จำเลยจะเอาอย่างไร จะสู้คดีเหรอ? ทนายตอบว่า คุยกันแล้วว่า จะสู้คดี และก็สู้มาหลายศาลแล้ว ศาลถามว่า แต่ศาลอื่นแพ้? ทนายตอบว่า ศาลแรงงานก็พิพากษาให้จ่ายค่าชดเชย และศาลแขวงดอนเมืองก็ยกฟ้องมาแล้ว

ศาลสรุปคำฟ้องให้จำเลยฟังสั้นๆ ผ่านล่ามจากเครือข่ายฯ และถามคำให้การ จำเลยตอบปฏิเสธและขอต่อสู้คดี ศาลยังถามว่า คนที่มาสังเกตการณ์เป็นใคร และขอจดชื่อพร้อมตำแหน่งไว้ในรายงานกระบวนพิจารณา

จากนั้นศาลก็ปรึกษาว่า จะรวมคดีนี้เข้ากับคดีของสุธารีหรือไม่? ทนายจำเลยเห็นด้วย ศาลจึงให้รอการรวมคดีเข้ากับคดีจากห้องพิจารณาคดีที่ 812 ซึ่งยังดำเนินการไม่เสร็จ

ระหว่างการรอการรวมคดี ศาลก็พูดคุยกับคู่ความอย่างเป็นกันเอง โดยถามว่า มีคนพม่าเข้ามาอยู่ในประเทศไทยกี่แสนหรือกี่ล้านคน ล่ามตอบว่า ประมาณสี่ล้าน ศาลก็ทำหน้าตกใจและกล่าวว่า “สี่ล้านเป็นได้อีกประเทศนึงเลย” และ “พื้นที่ก็มีมากกว่า ทรัพยากรก็มีมากกว่าเรา มากันทำไม?”

หลังรออยู่สักพัก ศาลก็ขอให้ดำเนินกระบวนพิจารณาเพื่อตรวจพยานหลักฐานไปก่อน ทนายโจทก์ขอเดินไปปรึกษากับทนายอีกห้องสักพัก ก่อนที่จะเดินกลับมา เมื่อศาลถามว่า จะสืบพยานกันกี่ปาก ทนายโจทก์แถลงว่า มีสองปาก คือ ชาญชัย กับผู้แปล ขอใช้เวลาสืบพยานหนึ่งนัด ด้านทนายจำเลยแถลงว่า มีพยาน 13 ปาก คือ สุธารี คนงานที่ทำงานด้วยกันกับจำเลย และเจ้าหน้าที่ที่ตรวจสอบข้อเท็จจริง ขอใช้เวลาสืบพยานสามนัด

ศาลถามว่า ล่ามในคดีนี้จะให้ใช้อย่างไร ฝ่ายจำเลยพร้อมนำล่ามมาแปลเอง แต่ทนายโจทก์ขอให้ใช้ล่ามของศาล เพื่อจะได้ไม่มีปัญหา ศาลถามเรื่องเกี่ยวกับพยานเอกสาร ทั้งสองฝ่ายบอกว่า ขอใช้เอกสารตามที่ส่งเข้ามาแล้วในชั้นไต่สวนมูลฟ้อง

หลังจากนั้นศาลรอให้สุธารี จำเลยจากอีกห้องหนึ่งมาร่วมฟังการพิจารณาคดี และอ่านรายงาน เพราะถือว่า สั่งรวมคดีเข้าด้วยกันแล้ว แต่รออยู่จนเลยเวลา 11.15 น. ก็ยังไม่มา ศาลจึงอ่านรายงานกระบวนพิจารณาไปก่อน ศาลระบุว่า จำเลยต่อสู้คดีโดยอาศัยข้อยกเว้นว่า แสดงความคิดเห็นโดยสุจริตตามมาตรา 329 และยังเขียนไว้ท้ายรายงานด้วยว่า คดีนี้เป็นคดีสำคัญ ให้รายงานอธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญาทราบ

คู่ความสองฝ่ายตกลงวันนัดสืบพยานกันเป็นวันที่ 18-21 กุมภาพันธ์ 2563