โรงเรียนมัธยม พื้นที่ท้าทายใหม่ของการชุมนุมทางการเมือง

หลังการสั่งยุบพรรคอนาคตใหม่ สถานการณ์ทางการเมืองร้อนแรงขึ้นมาแบบไม่คาดคิด ในสภาผู้แทนราษฎร เปิดการอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาลพร้อมให้ประชาชนติดตามมีส่วนร่วมทางออนไลน์ได้ นิสิตนักศึกษาตามมหาวิทยาลัยต่างๆ เริ่มจัดการชุมนุมภายในมหาวิทยาลัยต่อเนื่องอย่างน้อย 20 แห่ง

หนึ่งวันให้หลังคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ สหภาพนักเรียน นิสิต นักศึกษาแห่งประเทศไทย (สนท.) ก็ประกาศเชิญชวนให้เพื่อนนักศึกษาและประชาชนออกมาร่วม FLASH MOB “ร่วมกันจุดเทียนทวงคืนความยุติธรรม” ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ จากนั้นมหาวิทยาลัยอื่นๆ ก็ทยอยประกาศตัวทำกิจกรรมตามวันเวลาที่แต่ละกลุ่มสะดวก ทั้งที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร และมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร เป็นต้น

ด้านมหาวิทยาลัยในต่างจังหวัด เช่น มหาวิทยาลัยบูรพา มหาวิทยาลัยขอนแก่น มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร และมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ต่างก็ประกาศทำกิจกรรมในเขตมหาวิทยาลัยของตัวเองด้วยเช่นกัน

การชุมนุมที่มหาวิทยาลัยหอการค้า 26 กุมภาพันธ์ 2563

ด้วยความที่ พ.ร.บ.การชุมนุมสาธารณะ ซึ่งเป็นกฎหมายที่ใช้จำกัดเสรีภาพการรวมตัวทางการเมืองในปัจจุบันมีข้อยกเว้นไม่บังคับใช้กับการชุมนุมในสถานศึกษา ทำให้กิจกรรมต่างๆ เกิดขึ้นได้โดยตำรวจไม่มีอำนาจเข้าขัดขวางหรือแทรกแซง และทำให้กิจกรรมของสถาบันการศึกษาต่างๆ เหล่านี้กลายเป็นความหวังที่จุดประกายการแสดงออกต่อต้านอำนาจระบอบ คสช.

ความตื่นตัวทางการเมืองไม่ได้จำกัดอยู่แค่สถานศึกษาระดับอุดมศึกษา เพราะกลุ่มนักเรียนที่ยังศึกษาอยู่ในระดับมัธยมก็เริ่มออกมาแสดงตัวเคลื่อนไหวคู่ขนานไปด้วยเช่นกัน นักเรียนโรงเรียนสตรีวิทยากลุ่มหนึ่งประกาศทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ภายในสนามของโรงเรียนในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2563 นักเรียนโรงเรียนเตรียมอุดมฯ ประกาศทำกิจกรรมภายในสนามฟุตบอลของโรงเรียนในวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2563 ขณะที่นักเรียนโรงเรียนบดินทรเดชาก็เชิญชวนเพื่อนนักเรียนและบุคลากรของทางโรงเรียนแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ด้วยการติดแฮชแท็กข้อความบนโลกออนไลน์

อย่างไรก็ตามการเคลื่อนไหวของชาว “กระโปรงบานขาสั้น” ในพื้นที่โรงเรียนมัธยม ซึ่งผู้บริหารโรงเรียนที่เป็นข้าราชการสังกัดกระทรวงศึกษาธิการโดยตรงยังไม่คุ้นชินกับกิจกรรมทางการเมือง ต้องเผชิญกับปัญหาอุปสรรคมากกว่าการทำกิจกรรมของรุ่นพี่ในมหาวิทยาลัย

สตรีวิทยา สถานที่ราชการต้องเป็นกลาง นักเรียนจึงต้องออกมานอกรั้ว

นักเรียนโรงเรียนสตรีวิทยาน่าจะเป็นนักเรียนระดับมัธยมกลุ่มแรกที่จัดกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ ผู้จัดกิจกรรมไม่ได้เปิดเฟซบุ๊กเพจอย่างเป็นทางการของกลุ่ม แต่ใช้วิธีประชาสัมพันธ์บนทวิตเตอร์ แล้วกระจายข้อมูลต่อผ่านการใช้ #สวที่อยู่ข้างประชาธิปไตย ผู้จัดกิจกรรมนัดหมายกันในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2563 เวลา 15.00 น. ตามกำหนดการเดิมพวกเขาจะทำกิจกรรมที่สนามบาส พื้นที่กลางของโรงเรียน จากนั้นนัดหมายจะเดินเท้าไปสมทบกับกลุ่มนักศึกษาที่มหาวิทยาลัยศิลปากร วังท่าพระ

การชุมนุมที่หน้าโรงเรียนสตรีวิทยา 26 กุมภาพันธ์ 2563

แต่ในช่วงเวลาประมาณ 15.00 น. มีรายงานว่า ตำรวจในเครื่องแบบสองนาย และนอกเครื่องแบบอีกห้านายเข้าไปในพื้นที่โรงเรียนและคุยกับครูท่านหนึ่ง หลังจากพูดคุยเสร็จตำรวจนอกเครื่องแบบชุดดังกล่าวมาประจำการบริเวณทางเข้าออก นอกจากนั้นก็มีครูมายืนบอกกับศิษย์เก่าและประชาชนที่ต้องการมาร่วมงานว่า ไม่มีการจัดกิจกรรมแล้ว เนื่องจากทางโรงเรียนไม่อนุญาตให้ใช้สถานที่จัดกิจกรรมโดยให้เหตุผลว่า โรงเรียนเป็นสถานที่ราชการไม่ควรเลือกข้าง และไม่ใช่ว่าทุกคนในโรงเรียนจะเห็นด้วยกับผู้จัดกิจกรรม

นักเรียนและผู้ชุมนุมที่หน้าโรงเรียนสตรีวิทยาถ่ายภาพโดยใช้อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยเป็นพื้นหลัง 26 กุมภาพันธ์ 2563

ทางผู้จัดจึงต้องย้ายมาทำกิจกรรมนอกรั้วโรงเรียนบนทางเท้าฝั่งตรงข้ามอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยแทน โดยในเวลาประมาณ 15.10 น. มีนักเรียนกลุ่มหนึ่งประมาณ 20-30 คน เดินออกมาชูป้ายที่นอกโรงเรียนเพื่อแสดงออกซึ่งจุดยืนของพวกเขา โดยเริ่มจากการยืนถือป้ายบริเวณใกล้ๆ ป้ายโรงเรียนก่อนจะย้ายมายืนหันหลังให้อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยเพื่อให้สื่อมวลชนถ่ายภาพ

ระหว่างที่มีการทำกิจกรรม มีเจ้าหน้าที่ทั้งทหารและตำรวจนอกเครื่องแบบประมาณ 10 นาย มาคอยถ่ายภาพผู้ร่วมกิจกรรมอยู่ตลอดเวลา กิจกรรมดำเนินไปด้วยความเรียบร้อยก่อนจะยุติในเวลาประมาณ 15.40 น. จากนั้นนักเรียนบางส่วนเดินทางไปร่วมกิจกรรมที่มหาวิทยาลัยศิลปากรโดยเดินทางไปแบบส่วนตัวตามความสมัครใจ

เตรียมอุดมฯ ห้ามบุคคลภายนอกเข้า อ้างเหตุไวรัสโคโรนา

ในวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2563 ผู้อำนวยการโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาทำหนังสือรายงานเหตุการณ์ในสื่อสังคมออนไลน์ ส่งถึงผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 1 โดยมีใจความพอสรุปได้ว่า

มีการนัดหมายผ่านสื่อสังคมออนไลน์เพื่อรวมตัวทำกิจกรรมที่โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาในวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2563 ซึ่งเป็นวันที่โรงเรียนมีกิจกรรมรับผลสอบของนักเรียนชั้น ม.4 และ ม.5 และนักเรียนชั้น ม.6 จะมาร่วมกิจกรรมเพื่อให้รุ่นน้องส่งรุ่นพี่ และจะมีนักเรียนประมาณ 4,000 คน มาที่โรงเรียนโดยกิจกรรมดังกล่าวไม่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์ทางการเมือง และอาจเป็นเหตุให้มีกลุ่มบุคคลทางการเมืองเข้ามาปลุกระดมขับไล่รัฐบาล

หนังสือของโรงเรียนเตรียมอุดมฯ ส่งถึงสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 1 ภาพจากเฟซบุ๊กเพจ งานประชาสัมพันธ์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เข้าถึงครั้งสุดท้าย 28 กุมภาพันธ์ 2563 เวลา 12.10 น.

ในวันเดียวกันโรงเรียนยังออกประกาศเรื่องการปฏิบัติตัวในการรับผลสอบวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2563 ด้วยว่า เพื่อให้กิจกรรมเป็นไปด้วยความเรียบร้อยและเพื่อความปลอดภัยเกี่ยวกับสุขภาพของนักเรียนภายใต้สถานการณ์ฝุ่นละออง PM2.5 และการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา ขอความร่วมมือให้นักเรียนแต่งกายให้ถูกระเบียบ ให้นักเรียนรีบเดินทางกลับเมื่อรับคะแนนเสร็จและไม่อนุญาตให้บุคคลภายนอกเข้ามาในบริเวณโรงเรียน

ประกาศโรงเรียนเตรียมอุดมฯ เรื่องการปฏิบัติในการรับผลสอบ นักเรียนชั้น ม.4 และ ม. 5 ภาพจากเฟซบุ๊กเพจ งานประชาสัมพันธ์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เข้าถึงครั้งล่าสุด 28 กุมภาพันธ์ 2563 12.13 น.

การชุมนุมในโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา 27 กุมภาพันธ์ 2563

ต่อมาวันที่ 27 กุมภาพันธ์ซึ่งเป็นวันนัดทำกิจกรรม มีรายงานว่าในเวลา 8.30 น. มีนักเรียนเข้าร่วมกิจกรรมเต็มลานประตูทางเข้า โดยมีเจ้าหน้าที่ทั้งในและนอกเครื่องแบบมาประจำการเพื่อดูแลความเรียบร้อย นักเรียนที่มาร่วมกิจกรรมผลัดกันปราศรัยเรื่องสิทธิการมีส่วนร่วมทางการเมือง และทำกิจกรรมเขียนข้อความบนป้ายผ้า กิจกรรมนี้ทางโรงเรียนไม่อนุญาตให้บุคคลภายนอก รวมทั้งศิษย์เก่าเข้าไปในพื้นที่และมีการปิดประตูรั้ว แต่ภายในโรงเรียนก็มีผู้สื่อข่าวและตำรวจเข้าไปรายงานข่าวและบันทึกเหตุการณ์ กิจกรรมดำเนินไปประมาณ 1 ชั่วโมงก็ยุติลงด้วยความเรียบร้อย

บดินทรเดชาออกประกาศควบคุมพื้นที่ “ไม่ให้ใช้สถานที่ราชการในกิจการทางการเมือง”

ในกรณีของโรงเรียนบดินทรเดชา ซึ่งมีนักเรียนประกาศทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์ด้วยการติดแฮชแท็กบนโลกออนไลน์ (โดยยังไม่มีข้อมูลว่า มีการนัดจัดกิจกรรมในโรงเรียนแล้วหรือไม่) ก็ออกประกาศมาตรการควบคุมพื้นที่ “ไม่ให้ใช้สถานที่ราชการในกิจการทางการเมือง” โดยเนื้อหาของหนังสือสรุปได้ว่า

ตามที่มีข้อมูลชี้นำหรือเชิญชวนให้มีการแสดงจุดยืนเกี่ยวกับสถานการณ์ทางการเมือง โดยชักชวนครู นักเรียน ผู้ปกครอง และศิษย์เก่าของโรงเรียนให้มาแสดงจุดยืนทางการเมือง อันเป็นสัญลักษณ์ที่ขัดต่อแนวคิดระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข ในพื้นที่ของโรงเรียน

ประกาศโรงเรียนบดินทรเดชา เรื่องมาตรการ ควบคุมพื้นที่ ภาพจาก the reporters เข้าถึงครั้งล่าสุด 28 กุมภาพันธ์ 2563 เวลา 12.25 น.

ทางโรงเรียนไม่มีนโยบายส่งเสริมการทำกิจกรรมใดๆ ที่ส่อเจตนาให้เกิดความขัดแย้งหรือก่อให้เกิดความไม่สงบ จึงกำหนดมาตรการควบคุมพื้นที่ภายในและภายนอกรอบรั้วโรงเรียน ไม่อนุญาตและไม่สนับสนุนให้ใช้พื้นที่หรือบุคลากรหรือวัสดุอุปกรณ์เพื่อการชุมนุมหรือแสดงออกโดยแอบอ้างชื่อโรงเรียน

จับตาต่อสองโรงเรียน สองฝั่งสะพานพุทธ

เมื่อสืบค้นตาม #สกไม่ง้อลุง พบว่า มีการเผยแพร่ภาพกำหนดการกิจกรรม #สวนฯหน้าเผด็จการ ซึ่งทางผู้จัดนัดหมายทำกิจกรรมในวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2563 เวลา 17.30 น. ที่สนามหญ้าของโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ที่ตั้งอยู่เชิงสะพานพุทธฝั่งพระนคร ขณะที่โรงเรียนศึกษานารี ที่ตั้งอยู่เชิงสะพานพุทธฝั่งธนบุรี ก็มีนัดหมายผ่าน #กระดุมใหญ่จะไฝว้เผด็จการ ในเวลา 10.00 น. ของวันเดียวกัน

ในกรณีของโรงเรียนศึกษานารีมีรายงานว่า ในเวลาประมาณ 10.00 น. ของวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2563 มีนักเรียนของโรงเรียนประมาณ 30 คน แต่งกายด้วยชุดนักเรียน เดินทางมาทำกิจกรรม เบื้องต้นพวกเขาตั้งใจเข้าไปทำกิจกรรมในโรงเรียนแต่ทางโรงเรียนไม่อนุญาตให้เข้าพื้นที่เพราะเป็นช่วงปิดเทอมและพื้นที่ที่นักเรียนกลุ่มนี้จะเข้าไปทำกิจกรรมก็มีเจ้าหน้าที่ กทม. มาทำความสะอาด นักเรียนกลุ่มดังกล่าวจึงต้องทำกิจกรรมนอกรั้วโรงเรียนโดยมีเจ้าหน้าที่นอกเครื่องแบบจาก สน.บุปผารามมาดูแลความเรียบร้อยและบันทึกภาพกิจกรรมโดยตลอด

หลังกิจกรรมที่หน้าโรงเรียนศึกษานารียุติลง เจ้าหน้าที่นอกเครื่องแบบจาก สน.บุปผารามยังเดินมาคุยกับนักเรียนที่จัดกิจกรรมด้วยว่า หากในอนาคตจะจัดกิจกรรมอีกให้แจ้งด้วยเพื่อจะได้มาดูแลความเรียบร้อย

การชุมนุมที่หน้าโรงเรียนศึกษานารี 28 กุมภาพันธ์ 2563

ส่วนโรงเรียนสวนกุหลาบฯ ที่กิจกรรมมีกำหนดจัดในช่วงเย็นวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2563 มีผู้ใช้ทวิตเตอร์นำเอกสารซึ่งผู้ใช้ทวิตเตอร์คนดังกล่าวระบุว่าเป็นประกาศโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เรื่องมาตรการควบคุมการใช้พื้นที่ในการจัดกิจกรรมต่างๆ ภายในโรงเรียนมาเผยแพร่

เอกสารดังกล่าวสรุปความได้ว่า ตามที่มีการประกาศจัดกิจกรรมต่างๆ ทั้งกิจกรรมการเมืองและกิจกรรมกีฬาภายในโรงเรียนโดยไม่มีการขออนุญาต เป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้องในการใช้สถานที่ของทางโรงเรียน

การจัดกิจกรรมที่มีการขออนุญาตสามารถทำได้แต่ต้องอยู่ภายใต้ข้อบังคับและแนวปฏิบัติของทางโรงเรียน หากมีการฝ่าฝืน เช่น การจัดกิจกรรมที่ขัดต่อกฎหมายบ้านเมือง สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ หรือกิจกรรมทางการเมืองที่กระทบต่อความสามัคคีของคนในชาติ ที่โรงเรียนเห็นว่ามีความไม่เหมาะสม จะไม่อนุญาตให้ใช้สถานที่ของโรงเรียน

จึงน่าจับตาต่อไปว่า กิจกรรมที่โรงเรียนสวนกุหลาบซึ่งมีกำหนดจัดในเย็นวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2563 จะสามารถจัดได้หรือไม่ และน่าจับตาต่อไปว่าผู้บริหารโรงเรียนมัธยมอื่นๆ จะดำเนินการกับกิจกรรมที่อาจทยอยเกิดขึ้นในอนาคตอย่างไรบ้าง