นอกจากนี้ในปี 2558 รัฐบาลคสช. ผ่านพ.ร.บ.ชุมนุมฯ กำหนดให้ผู้ที่จะจัดการชุมนุมต้องไปแจ้งต่อสถานีตำรวจท้องที่ก่อน นั่นเป็นอีกข้อจำกัดหนึ่งที่ทำให้การชุมนุมของแรงงานเกิดยากขึ้น
วิกฤติโควิดสั่นคลอนชีวิตแรงงาน
ในปี 2563 สถานการณ์โควิดเริ่มส่งผลกระทบต่อแรงงานในโรงงาน นายจ้างเริ่มลดสวัสดิการและโบนัส นายจ้างไม่เปิดโอกาสให้มีการชุมนุม ทำให้แรงงานเคลื่อนไหวเพื่อต่อรองค่าแรงและสิทธิต่างๆ ลำบากมากขึ้น ต่อมาวันที่ 25 มีนาคม 2563 พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน และวันที่ 8 พฤษภาคม 2563 กระทรวงแรงงานออกประกาศ กระทรวงแรงงาน ห้ามนายจ้างปิดงานหรือลูกจ้างนัดหยุดงานในช่วงระหว่างการประกาศสถานการณ์ฉุกเฉิน
ไหมเล่าว่า การเจรจาเป็นขั้นตอนตามกฎหมาย เมื่อมีข้อพิพาทแรงงานอาจหยุดงานประท้วงและต่อรองกับนายจ้าง ขณะที่นายจ้างก็มีสิทธิปิดงานเช่นกัน นายจ้างสามารถปิดเฉพาะสมาชิกสหภาพแรงงานที่เรียกร้องหรือโรงงานก็ได้ ระหว่างที่นายจ้างปิดงานนั้นลูกจ้างที่เรียกร้องจะไม่ได้ค่าจ้าง โดยการเจรจาจะดำเนินไป หากไม่ได้ข้อยุติ กลไกของกระทรวงแรงงานจะเข้ามาเป็นฝ่ายที่สาม แต่ช่วงหลังจากการออกประกาศของกระทรวงแรงงานก็ทำให้การเคลื่อนไหวเพื่อต่อรองของแรงงานถูกแช่แข็ง
สถานการณ์โควิด-19 ส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจต่อนายจ้างก็จริง แต่ในกรณีของเธอ นายจ้างใช้สถานการณ์นี้ในการเลิกจ้าง เธอเล่าว่า ด้วยสภาวะเช่นนี้นายจ้างจึงจำเป็นต้องปรับโครงสร้างการผลิตของโรงงาน ต้องย้ายที่ตั้งโรงงาน กรณีที่ลูกจ้างไม่ย้ายตามนายจ้างไปจะถูกเลิกจ้างและได้ค่าชดเชย แรงงานคนอื่นที่แสดงเจตนาจะย้ายก็ได้ย้ายตามไป ยกเว้นเธอที่แสดงเจตนาจะย้ายตามแต่นายจ้างกลับไม่ให้ไป…เป็นเธอคนเดียวเท่านั้น แต่ยังให้ไปทำงานที่โรงงาน เป็นการนั่งอยู่เฉยๆ กับรปภ.ประมาณปีหนึ่ง สุดท้ายนายจ้างขอเลิกจ้างเธอเพียงคนเดียวอีกครั้ง โดยอ้างสถานการณ์โควิด-19
“พี่มองว่า เขาอาจกังวลเรื่องการจัดตั้งแรงงาน พี่ทำงานมา 29 ปี ได้เงินเดือน 16,700 บาท เขามาเจรจากับพี่ว่า จะให้เงินค่าเสียหายตามกฎหมาย ถ้าเลิกจ้างไม่เป็นธรรมจะต้องจ่ายเงินเดือนปีละหนึ่งเดือนคือ 16,700 คูณ 29 ปีแต่พี่ไม่เอา พี่สู้ขอกลับเข้าทำงาน เป็นคดีที่ศาลแรงงาน มีกำหนดนัดพิจารณา 23-25 มีนาคม 2565”
เมื่อแรงงานเดือดร้อนลุกขึ้นสู้ แต่รัฐสู้กลับด้วยคดีความ
นอกจากการต่อสู้ในคดีเลิกจ้างไม่เป็นธรรมของเธอแล้ว อีกด้านหนึ่งเธอยังเป็นแกนหลักของเครือข่ายแรงงานเพื่อสิทธิประชาชน มีบทบาทในการรับเรื่องร้องเรียนและติดตามความคืบหน้าจากรัฐ ไม่ว่าจะด้วยวิธีการยื่นหนังสือ การประชุมร่วมกับรัฐหรือการชุมนุม กรณีที่มีการชุมนุมแรงงานจะเคร่งครัดมากเรื่องหน้ากากอนามัยและการเว้นระยะห่าง การชุมนุมแต่ละครั้งอยู่ในพื้นที่โล่งแจ้งและตลอดมาไม่เคยมีครั้งใดที่การชุมนุมมีการแพร่ระบาดของโควิด-19
ช่วงปี 2563 แรงงานที่ออกไปเคลื่อนไหวเรียกร้องยังสามารถจัดกิจกรรมในบริเวณที่ต้องการอย่างทำเนียบรัฐบาลได้ เป็นการชุมนุมแบบไม่มีแถมท้ายด้วยคดีความ แต่ในปี 2564 การชุมนุมของแรงงานเริ่มตามมาด้วยคดีความ วันที่ 19 ตุลาคม 2564 เ ครือข่ายแรงงานเพื่อสิทธิประชาชนและสหภาพแรงงานไทรอัมพ์ นัดหมายชุมนุมใหญ่ติดตามข้อเรียกร้องหลังลูกจ้างบริษัทตัดเย็บชุดชั้นในสตรีส่งออก “บริลเลียนท์ฯ” เลิกจ้างพนักงานมากกว่าพันชีวิตโดยไม่บอกกล่าวล่วงหน้าและไม่จ่ายค่าชดเชยอย่างเป็นธรรม ต่อมาตำรวจ สน.นางเลิ้ง กล่าวหาคดีฝ่าฝืน พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ กับผู้เข้าร่วมการชุมนุมหกคน ซึ่งหนึ่งในนั้นมีไหมรวมอยู่ด้วย
ล่าสุดเมื่อวันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2565 เครือข่ายฯ ได้ไปติดตามข้อเรียกร้องการชดเชยเงินอีกครั้ง เนื่องจาก เสกสกล อัตถาวงศ์ เคยรับปากให้สำหนักงานตำรวจแห่งชาติ (สตช.) ตามนายจ้างที่หนีออกนอกประเทศไป แต่ท้ายที่สุดไม่มีความคืบหน้า เมื่อเครือข่ายฯ ขอให้รัฐบาลใช้งบกลางก็ไม่มีการชงเรื่องเข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรี ทั้งที่เรื่องเป็นความผิดพลาดของหน่วยงานรัฐในการบังคับใช้กฎหมาย จนถึงปัจจุบันลูกจ้าง 1,388 คน ยังต้องรอเงินชดเชยอีก 230 ล้านบาท แต่ผู้เรียกร้องถูกดำเนินคดี พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ อย่างฉับไว
ไหมเล่าว่า ลูกจ้างที่ถูกเลิกจ้างบางคนอายุเยอะ หางานใหม่ไม่ได้แล้ว เศรษฐกิจก็ไม่ดีค้าขายก็ไม่ได้ ส่วนใหญ่ก็กลับไปทำการเกษตรเพื่อประทังชีวิต
หาเรื่องเอาผิดไม่ได้ ต้องใช้ พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ กู้หน้า
ด้วยความที่ทำงานด้านสิทธิแรงงานจึงมีแรงงานที่เข้ามาร้องเรียนกับเธออยู่เรื่อยๆ รวมทั้งแรงงานข้ามชาติ วันที่ 28 ตุลาคม 2564 ไหมติดต่อรองอธิบดีกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงานเพื่อนัดหมายพาแรงงานข้ามชาติเข้าพูดคุยเรื่องการจัดการแรงงานข้ามชาติในช่วงโควิด-19 ในวันที่ 29 ตุลาคม 2564 เมื่อถึงวันนัดหมายเธอเดินไปที่กระทรวงแรงงานพร้อมกับแรงงานข้ามชาติอีกประมาณ 30 คน โดยเธอและแรงงาน 10 คนขึ้นไปประชุมหารือกับผู้แทนของอธิบดีกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน ให้แรงงานที่เหลือรออยู่ใต้ถุนกระทรวงแรงงาน
ระหว่างนั้นมีตำรวจเข้ามาที่ใต้ถุนและขอตรวจเอกสารแรงงานทั้งหมด มีแรงงานที่ไม่มีเอกสารตามกฎหมายจำนวนเจ็ดคน ตำรวจจึงพาตัวไปที่ สน.ดินแดง ไหมบอกว่า เป็นการจับกุมที่ไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ กล่าวคือ ช่วงการแพร่ระบาดของโควิด-19 มีแรงงานที่ไม่สามารถเดินทางไปต่อเอกสารการทำงานได้ ทำให้เขาตกอยู่ในสถานะที่ผิดกฎหมาย ซึ่งวันดังกล่าวพวกเขาก็เดินทางมาเพื่อร้องเรียนว่า จะทำอย่างไรให้พวกเขากลับมาอยู่ในสถานะที่ถูกกฎหมายแต่กลับถูกตำรวจจับกุม ทั้งนี้กระบวนการเจรจาบนโต๊ะประชุมเพิ่งเริ่มไปเพียง 15 นาทีเท่านั้น ทำให้การประชุมต้องยุติไปก่อนและไม่มีข้อสรุปใดออกมา
ต่อมาผู้รับมอบอำนาจจากกระทรวงแรงงานเข้าร้องทุกข์กล่าวหาว่า ไหมช่วยเหลือและซ่อนเร้นแรงงานข้ามชาติ “เขาไปแจ้งความจับว่า พี่ซ่อนเร้นแรงงานข้ามชาติ พี่ไม่ได้ซ่อนเร้น เขาร้องเรียนเราก็พาเขาไป” แต่เมื่อคดีไม่ครบองค์ประกอบความผิด พนักงานสอบสวนไม่ดำเนินคดีเรื่องช่วยเหลือและซ่อนเร้นแรงงานข้ามชาติแล้ว เปลี่ยนเป็นคดีฐานฝ่าฝืนพ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ แทน
เราตั้งข้อสังเกตว่า การที่เธอเป็นเป้าถูกดำเนินคดีเป็นเพราะจุดยืนทางการเมืองที่อยู่ตรงข้ามรัฐบาลและท่าทีปราศรัยที่ดุดันเสมอ เธอรับว่า ใช่ “คือเขาจะมองเราว่า การเคลื่อนไหวทางการเมือง แต่เราออกมาแสดงความคิดเห็นเพราะการทำงานของกระทรวงไม่สอดคล้องกับสถานการณ์โควิด ลูกจ้างถูกลอยแพ แต่กฎหมายบังคับใช้ไม่ได้ ปัญหาแรงงานข้ามชาติก็ไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ ทำให้เราจำเป็นต้องไป” การเรียกร้องที่ยากลำบากเกิดขึ้นเฉพาะกลุ่มแรงงานที่ไม่สนับสนุนรัฐบาล ไหมบอกว่า “เขามีท่าทีจะดูแลคนงานที่พินอบพิเทาและสนับสนุนเขา ซึ่งเหตุนี้ทำให้ขบวนการแรงงานแตกออกไป”
แม้จะตกเป็นเป้าถูกดำเนินคดีและต่อรองยากแต่นักสหภาพแรงงานหญิงรายนี้ก็ยืนยันว่า ขบวนการแรงงานต้องยืนอยู่ฝั่งประชาธิปไตย หลักการของสหภาพคือหลักเดียวกับประชาธิปไตย มีการเลือกตั้งและตรวจสอบจากสมาชิก
เพื่อความเปลี่ยนแปลงจะอีกกี่คดีก็ไม่ถอย
นอกจากสองคดีที่กล่าวไปแล้ว ไหมยังมีคดีชุมนุมร่วมกับกลุ่มราษฎรหรือแนวร่วมอื่นๆ อีก 15 คดี เช่น การชุมนุม #ม็อบ10กุมภา ‘รวมพลคนไม่มีจะกิน ตีหม้อไล่เผด็จการ’ ที่สกายวอล์คปทุมวัน วันที่ 10 กุมุภาพันธ์ 2564 และการชุมนุม #ม็อบ11กันยา เรียกร้องให้ปล่อยตัวแกนนำ ที่หน้าศาลธัญบุรี วันที่ 11 กันยายน 2564 ในส่วนผลกระทบเมื่อมีคดีความ เธอบอกว่า “แน่นอนว่า มีผลกระทบต่ออาชีพการงานและโดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาเราไปสมัครงาน…ต้นทุนการเดินทางในการรายงานตัวในศาล ตอนนี้พี่ถูกเลิกจ้างด้วย เราไม่มีรายได้ด้วย เราก็ต้องพยายาม ค่าเดินทางต้องเอาเงินเก็บออกมา พี่ไม่มีครอบครัว ไม่มีลูกก็พอได้”
เธอมองว่า การบังคับใช้พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ เพื่อควบคุมโควิด-19 เป็นเรื่องที่ผิดฝาผิดผิดตัวและเห็นได้ว่า ใช้ในการควบคุมการชุมนุม “อ้างพ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ เพื่อคุมโควิด แต่คุณคุมไม่ได้เลย รัฐบาลล้มเหลว พ.ร.ก.ควรยกเลิก ไม่ควรใช้เครื่องมือมาเอาผิดกับเรา” ทั้งยังเรียกร้องให้รัฐยกเลิกการบังคับใช้และเพิกถอนคดี รวมทั้งเยียวยาให้แก่ผู้ถูกกล่าวคดีที่ไม่เป็นธรรมด้วย
“คุณต้องเยียวยาด้วย คุณสร้างต้นทุนให้เขา ในเรื่องทนายความ ค่าเดินทาง ค่าเสียเวลา บางคนต้องลางาน หยุดงาน ซึ่งการลางานบ่อยจะส่งผลต่อการปรับเงินเดือนหรือพิจารณาโบนัส และอาจนำไปสู่เงื่อนไขให้เลิกจ้าง”
ไม่เพียงแค่การเรียกร้องชุมนุมจะนำมาซึ่งคดีความ ยังมีการคุกคามตามมา เธอเล่าว่า “เวลาเราโพสต์ว่า จะมีการชุมนุมก็จะมีตำรวจโทรมาถามว่า จะไปยังไง ไม่ไปได้ไหม ไม่ชุมนุมได้ไหม หรือเวลาไปติดหมายเรียกที่บ้าน มายามวิกาลและวันหยุดบ้าง หมายเรียกไม่ควรจะมาตอนทุ่มครึ่ง สองทุ่ม ขยันเกินเหตุ” เธอหัวเราะให้กับความขยันของตำรวจไปด้วยระหว่างเล่า
เมื่อเราถามว่า คดีที่มากเช่นนี้ปลี่ยนแปลงความคิดเรื่องการเคลื่อนไหวของเธอหรือไม่ จากที่คุยกันด้วยเสียงเรียบเรื่อยมาตลอด เธอขึ้นเสียงสูงและกล่าวอย่างหนักแน่นว่า “โน (ลากยาว) ไม่เปลี่ยน ไปต่อ มาขนาดนี้แล้ว พี่ไม่กังวล แม้จะมีการชุมนุม ให้มีคดีกี่คดีพี่ก็จะสู้ไปกับฝ่ายประชาธิปไตย”
เราใช้คุกกี้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ คุณสามารถเลือกตั้งค่าความยินยอมการใช้คุกกี้ได้ โดยคลิก "การตั้งค่าคุกกี้" นโยบายความเป็นส่วนตัว
คุกกี้พื้นฐานที่จำเป็น เพื่อช่วยให้การทำงานหลักของเว็บไซต์ใช้งานได้ รวมถึงการเข้าถึงพื้นที่ที่ปลอดภัยต่าง ๆ ของเว็บไซต์ หากไม่มีคุกกี้นี้เว็บไซต์จะไม่สามารถทำงานได้อย่างเหมาะสม และจะใช้งานได้โดยการตั้งค่าเริ่มต้น โดยไม่สามารถปิดการใช้งานได้
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
คุกกี้ในส่วนวิเคราะห์ จะช่วยให้เว็บไซต์เข้าใจรูปแบบการใช้งานของผู้เข้าชมและจะช่วยปรับปรุงประสบการณ์การใช้งาน โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลและรายงานผลการใช้งานของผู้ใช้งาน
The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
🍪 เว็บไซต์นี้ใช้คุกกี้